15 Mart 2013 Cuma

9 ADET KELİME GELİŞTİRME YÖNTEMİ

Kelime Bilgisini Geliştirme Yöntemleri (Turkish)

Kullandığım kelime öğrenme yöntemlerini sizlerle paylaşmak istiyorum ve bu konuyu tartışmak istiyorum. Böylece farklı fikirlerden yararlanmış oluruz.
Hem kelime öğrenme hem diğer başka herhangi bir şeyi öğrenirken aşağıdaki metodları kullanıyorum :
Görsel metot + bedensel metot + işitsel metot. Eğer bunların hepsini kullanıyorsan, o zaman sen çok yönlü öğrenicisin.
Kısa sürede daha hızlı ve daha çabuk kelime öğrenmek için, ne yapıyorum?

1.  (Zevkli/Keyifli) Kitap Okuma Yoluyla Kelime Öğrenme 
Elimden geldiği kadar çok roman okuyor ve dinliyorum. Bu yöntemi kullanmakla kelime hazinem belirgin bir şekilde artıyor.
 Kitap okurken yeni bir kelime ile karşılaştığında, cümlenin gelişinden anlamını tahmin et, sonra okumaya devam et. Sözlük kullanma, okumaya devam et. Eğer çok fazla bilmediğin kelime varsa, bu şu anlama geliyor: bu kitap senin için çok zor. Daha kolay bir kitap bul ve zor kitapları bir kaç ay veya yıl sonra oku.
Burada en önemli şey, hoşlandığın/zevk aldığın kitapları okumalısın. Okuduğun roman/hikayeden zevk almalısın.
Bu yüzden zevk aldığın bir konuyu seçmelisin. Hangi konudan daha çok hoşlanırsın? Gizem, romantizm, heyecan, macera, insan gerçekleri, vs...
Okuduğumuzdan keyif aldığımızda daha hızlı öğreniriz. Bu işin anahtarı çok kitap okumak ve okuduğundan keyif almak.

Kitabı okurken aynı anda dinleyebilirsin de. Bu çok etkili bir yöntemdir.

Diyelim ki, şu anda Roald Dahl tarafından yazılan "Çarli ve Çikolata Fabrikası" adlı kitabı okuyoruz. Bu kitaptan bir paragraf alıyorum ve bilmediğini varsaydığım bazı kelimelerin altını çiziyorum. Lütfen hemen sözlük kullanmayın ve sadece cümlelerin gelişinden kelimenin anlamını tahmin etmeye çalışın. Hadi bakalım.
 "Suddenly, on the day before Charlie Bucket’s birthday, the newspapers announced that the second Golden Ticket had been found. The lucky person was a small girl called Veruca Salt who lived with her rich parents in a great city far away. Once again, Mr. Bucket’s evening newspaper carried a big picture of the finder. She was sitting between her beaming father and mother in the living room of their house, waving the Golden Ticket above her head, and grinning from ear to ear."

(Bak: Dr. Stephen Krashen’s website: www.sdkrashen.com)

Aynı zamanda aşağıdaki yöntemleri de kullanıyorum:
2. TPR (Total Physical Response)
Bedenini hareket ettirerek öğrenme
Bu yöntem hoşuma gidiyor, AJ Hoge’da bu tekniği öneriyor bizlere.
Herhangi bir İngilizce kelimeyi söylediğimde, vücudumu hareket ettiriyorum. Siz de, öğrenirken vücudunuzu hareket ettirin, sesli olun ve bazı kuralları bozun/ihlal edin!!!
Örneğin;
"Jump" kelimesini okuduğumda veya dinlediğimde, zıplıyorum... yükseğe zıplıyorum. (Jump kelimesini ilk defa görüp öğrenmek isteyenler için)
"Run" kelimesini okuduğumda veya dinlediğimde, koşuyorum. (Run kelimesini ilk defa görüp öğrenmek isteyenler için)
"Roll up your sleeves" ibaresini okuduğumda veya dinlediğimde, kollarımı sıvıyorum. (Roll up your sleeves ibaresini ilk defa görüp öğrenmek isteyenler için)
Öğrendiğin yeni kelimeleri hafızana etkili bir biçimde işlemek için kendin işitecek şekilde söylemen gerekir. Onları yüksek sesle söyle.

Bu kelimelerle ne zaman karşılaşsam aynı davranışı yapıyor, vücudumu o şekilde hareket ettiriyorum. Böylece öğrenme oldukça hızlanıyor.
Güçlü bir biçimde hareket etmelisin. "Hareket halinde olmak" hafızanın çalışmasına yardımcı olur.

AJ Hoge Action Vocabul. 4 A Power English Www...
 (Bak: Bu metot Dr. James J. Asher tarafından geliştirilmiştir:

3. Kelime Gruplarıyla Kelime Öğrenme - Effortless English Kural 1
Dr. James Asher tarafından yapılan araştırma kanıtlamıştır ki kelimeleri tek tek öğrenmektense sözcük gruplarını (phrase) öğrenme, kelime öğrenme hızını 4-5 kat arttırır.
Örneğin;

Obama meet FORMER presidents. (“former=eski” kelimesini tek başına değil de, FORMER presidents (eski başkanlar) ile birlikte öğrenmek çok daha etkili ve kalıcıdır.)
Accept no MEDIOCRE life. (“mediocre=sıradan” kelimesini de, MEDIOCRE life (sıradan yaşam) ile birlikte öğrenmek çok daha etkili ve kalıcıdır.)



4. Görme ve Seyretme/İzleme 
Görerek ve izleyerek öğren, güçlü görsel ilişkileri kullan.
Genellikle kullanılan kelime ve kavramları resimlerle ilişkilendirme yaparak en iyi şekilde öğreniyorum.
Örneğin; "COMET = kuyruklu yıldız" kelimesini resimle gösteriyorum.


5. Görsel Hatırlatıcı Kullanarak Sözcükleri Bağlama  
Bu teknikten çok hoşlandım.
Örneğin;
İngilizce’de FOSTER, Türkçe’de TEŞVİK ETMEK anlamına geliyor.
Bu iki kelime arasında kafamdan bir ilişki uyduruyorum. Foster kelimesine yakın veya ses benzerliği olan Türkçe’de başka bir kelime düşünüyorum. Mesela poster. Evet poster, foster i anımsatacak güzel bir hatırlatıcı kelime.
Hatırlatıcı görsel kelimemiz: POSTER. Bu bize FOSTER kelimesini hatırlatır.
"Duvardaki Bruce Lee POSTERİ beni spor yapmaya TEŞVİK EDİYOR."
Bundan sonra FOSTER kelimesiyle karşılaştığımda, bu cümleyi hatırlayarak, bu kelimenin anlamının "teşvik etmek" olduğu kafama dank ediyor.

Başka bir örneğe bakalım. İstersek bunu İngilizce olarak da yapabiliriz, tabi İngilizce seviyemiz biraz ileri ise.
Diyelim ki AROUSE kelimesini öğrenmek istiyorum.
Hatırlatıcı görsel kelimemiz: A ROSE. Bu bize AROUSE kelimesini hatırlatır.
“I want to give you A ROSE.”
Kuşkusuz, sevdiğiniz bir kişiye verdiğiniz bir gül (A ROSE), onun içinde bazı duyguları harekete geçirir, canlandırır, tahrik eder.
Bu durumda, A ROSE size AROUSE kelimesinin "harekete geçirmek, canlandırmak, tahrik etmek" anlamına geldiğini hatırlatacaktır.

(Bak: Bu görsel hatırlatıcı sistem Michael Gruneberg tarafından teşvik ediliyor: http://www.linkwordlanguages.com)

6. Sözcük Yapımı/Oluşturma
Bir kelimenin kökünden yeni kelimeler üretilmesi yöntemidir. Sözlükten yeni bir kelimeyi aradığında, o kelimenin diğer formlarını/şekillerini bulabilirsin ve böylece kelime bilgini geliştirebilirsin.
Örneğin;
Fiil şekli :  to act

İsim şekli :  action, activity, actor, actress, activist

Sıfat şekli :  active, inactive
Zarf şekli :  -

7. Zihin/Akıl Haritaları
Geleneksel not tutma ve kelime öğrenme yöntemleri etkisizdir. Zihin/Akıl haritaları yöntemi daha etkili bir yoldur. Kelime ağları üretmek için zihin/akıl haritaları kullanın.
Bu aynı zamanda "sözcük yapımı"nı da kapsar. Sanırım bu yöntem sadece "sözcük yapımı"ndan daha kapsamlı ve daha kavrayışlıdır.
Aşağıdaki örneğe bir bakalım. Burada "obstruct = engellemek, tıkamak" fiilinin bir zihin haritası çizilmiş. Bu haritada "obstruct" fiilinin diğer formları, varsa eğer zıt ve eşanlamlıları, deyimler ve bir de görsel olarak anlamı resmedilmiş. Böylece bu kelimeler arasında bir kurulmuş. Bu yöntem ile zihnimizde oluşan kelime ağları hafızamıza yardımcı olur.

Zihin haritaları hakkında daha fazla bilgi için bakınız :


Ve TEKRAR için şu yöntemleri kullanıyorum:


8. SuperMemo
Unutmayı unutun.
Kendi kelimelerinizi oluşturun (www.supermemo.com)
veya bunu online olarak kullanın. (www.supermemo.eu)

9. Suggestopedic metod

Yeni İngilizce kelimeleri tekrar ederken, arka planda enstrümental barok muzik, Largo tempo ’da (dakikada 60 vuruş) çalıyor.
Hafızayı etkilemede müziğin gücü oldukça ilginç. Mozart’ın müziği ve barok müzik, (dakikada 60 vuruş ile olan), beynin sağ ve sol lobunu aktifleştiriyor. Aynı anda beynin sağ ve sol lobunun çalışması, öğrenmeyi azami seviyeye çıkarıyor ve bilgiyi akılda tutmamızı, unutmamamızı sağlıyor.


***Bu kelime öğrenme sistemini kullanarak, kelime hazinemi belirgin bir şekilde arttırıyorum. Umarım bunlar size de yardımcı olur.
 
Dilci Steve Kaufmann’nın Köşesi’nden bir kaç cümle aktarıyorum sizlere:
"Herhangi bir dili öğrenmek için, o dile maruz kalmalısın. Çok fazla! (Yani her gün o dil ile ilgili çok şeyler yapmalısın, dinlemelisin, okumalısın, konuşmalısın, yazmalısın...)

İngilizce konuşmada akıcılığı başarmak için, en az 10,000 kelimeyi rahatlıkla kullanman gerekir. İnternet üzerinde, dinlemek ve okumak için uygun içeriği seçebilirsin. İçerik senin seviyene uygun seçilebilir. Ama bütün kelimeleri öğrenmeye ve hatırlamaya ne dersin? Kelimeleri sözlükte arayıp bulduktan sonra ne kadar çabuk unuttuğumuzu biliyoruz. Ve öğrenmek için çok fazla kelime var. Allahtan, internet kelime öğrenmeyi çok fazla kolaylaştırıyor."

Peki, hepinize başarılar diliyorum.
İyi İngilizce öğrenmeler.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder